Το κορυφαίο εκπαιδευτικό και ερευνητικό ίδρυµα εκπόνησε µια έρευνα, βάσει της οποίας υποστηρίζει ότι ο κόσµος θα υποφέρει από «παγκόσµια οικονοµική κατάρρευση» και απότοµη µείωση του πληθυσµού!
Αυτό βέβαια εάν οι µοντέρνες κοινωνίες, ειδικά στις µητροπόλεις, συνεχίσουν να καταναλώνουν τους παγκόσµιους φυσικούς και λοιπούς πόρους µε ρυθµούς και τρόπους ανάλογους µε τους σηµερινούς.
Είναι µια άποψη που τη συµµερίζονται και ειδικοί άλλων κλάδων και ειδικοτήτων, όπως ο Αυστραλός φυσικός Γκράχαµ Τέρνερ που, σύµφωνα µε το περιοδικό «Smithsonian», ισχυρίζεται ότι « …ο κόσµος βρίσκεται στο δρόµο της καταστροφής» και πως η πρόσφατη απόδειξη συµπίπτει µε µια διάσηµη ακαδηµαϊκή έρευνα του 1972 µε τίτλο «Τα όρια στην ανάπτυξη».
Ο Τέρνερ προσθέτει πως το πιο εντυπωσιακό πόρισµα της µελέτης είναι ότι τα αποτελέσµατα, που δέχτηκαν επεξεργασία µέσω υπολογιστών, ήταν σχεδόν ίδια µε αυτά που προέκυψαν σε ένα αντίστοιχο πρόγραµµα προβλέψεων µέσω υπολογιστή που χρησιµοποιήθηκε ως βάση για τα «όρια της φτώχειας».
-- «Ξεκάθαρα, ένα προειδοποιητικό καµπανάκι χτυπάει εδώ», είπε ο Τέρνερ. «Δεν βρισκόµαστε σε βιώσιµη τροχιά»…
Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ «ΚΛΑΜΠ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ»
Αυτή τη φορά η σχετική µε το θέµα έρευνα εκπονήθηκε για µια οµάδα ερευνητών µε όνοµα «Το Κλαµπ της Ρώµης». Εκεί οι επιστήµονες «κατασκευαστές του µέλλοντος» δηµιούργησαν ένα µοντέλο υπολογισµού για να µπορούν να παρατηρούν µέσα από παραµέτρους που όρισαν, πολύπλοκα σενάρια βασισµένα στα σύγχρονα µοντέλα της ανάπτυξης του πληθυσµού και της παγκόσµιας κατανάλωσης πόρων.
Στους υπολογιστές µπήκαν προγράµµατα ρυθµισµένα ώστε να προβλέπουν τις αλλαγές στα διαφορετικά επίπεδα της αγροτικής παραγωγικότητας, τον έλεγχο των γεννήσεων και την προσπάθεια για περιβαλλοντική προστασία. Μπορεί να σας ακουστεί υπερβολικό (αλλά υπερβολικός είναι και ο κόσµος όπου ζούµε) το ότι χρειάστηκαν 12.000.000 αντίγραφα που τυπώθηκαν και µεταφράστηκαν σε 37 γλώσσες για να λάβει την αναγκαία για τους συντελεστές της δηµοσιότητα η έρευνα!
Οι αλγόριθµοι συνδυασµού µοντέλων και διαφορετικών επιστηµονικών µεθόδων σκέψης και ανάλυσης οδήγησαν στο συνολικό αποτέλεσµα, σύµφωνα µε το οποίο η αύξηση του πληθυσµού και η οικονοµική ανάπτυξη θα συνεχιστούν µε σταθερό ρυθµό µέχρι περίπου το 2030.
Εκεί βρίσκεται το πρόβληµα: εάν δεν ληφθούν, όπως τονίζεται στην έρευνα, «δραστικά µέτρα για περιβαλλοντική προστασία», το πιθανότερο είναι να προκληθεί πληθυσµιακό και οικονοµικό κραχ.
Υπάρχει ωστόσο µια αισιόδοξη πτυχή µέσα σε όλα αυτά, αφού οι ερευνητές µελέτησαν τα ζοφερά σενάρια και υποστηρίζουν ότι «η χωρίς όρια οικονοµική ανάπτυξη» είναι ακόµα πιθανή εάν οι ανά τον κόσµο κυβερνήσεις θεσπίσουν πολιτικές και επενδύσουν στις «πράσινες» τεχνολογίες που βοηθούν στη µείωση της εξάπλωσης της υπερκατανάλωσης, των ρυπογόνων δραστηριοτήτων, της εξάντλησης των γαιών και των φυσικών πόρων.
ΚΑΙ ΜΙΑ «ΑΙΡΕΤΙΚΗ», ΑΙΣΙΟΔΟΞΗ ΑΠΟΨΗ
Το περιοδικό «Smithsonian» εξήγησε ότι και άλλοι ειδικοί ερευνητές διαφοροποιήθηκαν όσον αφορά στα συµπεράσµατα της έρευνας «Τα όρια στην ανάπτυξη». Σηµειώνεται ότι ο οικονοµολόγος του Υale Χένρι Ουάλις πριν από 12 χρόνια υπηρετούσε ως υπεύθυνος της Οµοσπονδιακής Ερευνητικής Επιτροπής και ήταν ο κύριος ειδικός σε θέµατα διεθνών οικονοµικών.
ΜΗΝ ΕΠΑΝΑΠΑΥΟΜΑΣΤΕ, ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ «ΑΡΜΑΓΕΔΩΝΝΑ»
Ο Μπέντινγκτον τόνισε επίσης τους κινδύνους που θα δηµιουργηθούν από πιθανές ελλείψεις τροφής και νερού σε παγκόσµιο επίπεδο.
«η βελτίωση της αγροτικής παραγωγικότητας παγκοσµίως (αφού σήµερα το 30%-40% των σοδειών χάνεται από ασθένειες και παράτιτα πριν το θερισµό), η ενίσχυση της επιστηµονικής κατάρτισης των αρµόδιων υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε βαθµό ανάλογο µε την επιστηµονική στήριξη που λαµβάνει η κυβέρνηση του Μπαράκ Οµπάµα στις ΗΠΑ, καθώς και άλλες δράσεις».Στο συνέδριο Sustainable Development UK 09, ο Τζον Μπέντινγκτον επεσήµανε ότι
«το σοβαρό ενδεχόµενο έλλειψης νερού σε Αφρική, Ευρώπη και Ασία µέχρι το 2025 έχει επισηµανθεί από το Περιβαλλοντικό Πρόγραµµα των Ηνωµένων Εθνών στο παρελθόν. Η αναλογία νερού που αντιστοιχεί ανά κεφαλή θα µειωθεί δραστικά, πράγµα που θα συµβεί και µε την ποσότητα διαθέσιµου φαγητού. Μπορεί να έχει επέλθει τώρα πτώση των τιµών στα είδη πρώτης ανάγκης λόγω της οικονοµικής κρίσης, αλλά δεν µπορούµε να επαναπαυθούµε. Το γεγονός ότι τώρα οι τιµές βρίσκονται χαµηλά δεν σηµαίνει σε καµιά περίπτωση πως αυτό θα συνεχιστεί».Ο καθηγητής τόνισε πως
«…χρειαζόµαστε πιο ανθεκτικές καλλιέργειες και καλύτερες µεθόδους. Οι γενετικά µεταλλαγµένες καλλιέργειες θα µπορούσαν να αποτελέσουν τµήµα της λύσης. Επίσης υπάρχει ανάγκη καλύτερων τρόπων αποθήκευσης του νερού και χρήση “καθαρών” πηγών ενέργειας. Πρέπει να υπάρξει συλλογική προσπάθεια και να δηµιουργηθεί µια διεθνής επιτροπής στην Κοµισιόν, επιφορτισµένη µε τη λήψη σχετικών µέτρων».
ΝΕΕΣ «ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΙΣ» ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ
Νέα
έρευνα της KPMG µε τίτλο «Expect the Unexpected: Building Business
Value in a Changing World» καταγράφει 10 «υπερδυνάµεις» βιώσιµης
ανάπτυξης που είναι ικανές να αλλάξουν το παγκόσµιο επιχειρηµατικό
τοπίο τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.Στην παρουσίαση επισηµάνθηκε ότι
«λαµβάνοντας υπόψη την επίδραση αυτών των 10 υπερδυνάµεων, σε συνδυασµό µε την αύξηση του κόστους περιβαλλοντικής προσαρµογής των επιχειρήσεων (το οποίο διπλασιάζεται σχεδόν κάθε 14 έτη), οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναµένουν αυξήσεις στα κόστη που συνδέονται µε περιβαλλοντικά θέµατα, τα οποία συχνά δεν απεικονίζονται στις χρηµατοοικονοµικές τους καταστάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, και προσδοκώντας ότι οι υπερδυνάµεις αυτές θα δηµιουργήσουν ταυτόχρονα επιχειρηµατικές ευκαιρίες, οι επιχειρήσεις και οι αρµόδιοι φορείς θα πρέπει να λάβουν κοινές στρατηγικές αποφάσεις για το µέλλον και να τις θέσουν σε άµεση εφαρµογή».Η συγκεκριµένη έρευνα εξετάζει και αυτή θέµατα όπως η κλιµατική αλλαγή, η διακύµανση των τιµών ενέργειας και καυσίµων, η διαθεσιµότητα και η τιµή του νερού και άλλων φυσικών πόρων, η πληθυσµιακή αύξηση κ.λπ., και δεν παραλείπει να παρουσιάσει πώς «αυτές οι παγκόσµιες δυνάµεις επηρεάζουν τις επιχειρήσεις και τη βιοµηχανία και γίνεται ένας υπολογισµός για τα περιβαλλοντικά κόστη που αφορούν στις επιχειρήσεις. Η συνεργασία µεταξύ των επιχειρήσεων και των αρµόδιων φορέων είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ προκειµένου να αµβλυνθούν οι µελλοντικοί επιχειρηµατικοί κίνδυνοι, αλλά και να µπορέσουν να αξιοποιήσουν έγκαιρα και από κοινού τις ευκαιρίες που θα προκύψουν».
Οι 10 παγκόσµιες «Υπερδυνάµεις Βιώσιµης Ανάπτυξης» που θα κρίνουν τις συνθήκες για τον επιχειρηµατικό κόσµο κατά τα 20 προσεχή χρόνια είναι κατά σειρά σπουδαιότητας οι εξής:
- Η κλιµατική αλλαγή. Η κλιµατική αλλαγή θα είναι µια παγκόσµια «υπερδύναµη» που θα επηρεάσει άµεσα και όλες τις άλλες. Οι προβλέψεις ετήσιων απωλειών παραγωγής λόγω της κλιµατικής αλλαγής αναµένεται να κυµανθούν από µια ποσοστιαία µονάδα (σε περίπτωση έγκαιρης και αποφασιστικής αντιµετώπισης ), µέχρι και 5 ποσοστιαίες µονάδες ετησίως (στην περίπτωση µη ενεργοποίησης των αρµόδιων φορέων και επιχειρήσεων).
- Η ενέργεια και τα καύσιµα. Είναι πιθανό ότι οι αγορές ορυκτών καυσίµων θα γίνουν πιο απρόβλεπτες εξαιτίας της αυξανόµενης ενεργειακής ζήτησης παγκοσµίως, των αλλαγών στις τάσεις κατανάλωσης, των αβεβαιοτήτων στη ζήτηση και την παραγωγή και των ρυθµιστικών παρεµβάσεων που σχετίζονται µε την κλιµατική αλλαγή.
- Η σπανιότητα των υλικών πόρων. Λόγω της ταχείας βιοµηχανοποίησης των αναπτυσσόµενων χωρών η παγκόσµια ζήτηση για υλικούς πόρους αναµένεται να αυξηθεί δραµατικά. Είναι πιθανό ότι οι επιχειρήσεις θα αντιµετωπίσουν την αύξηση περιορισµών στις εµπορικές συναλλαγές και έντονο παγκόσµιο ανταγωνισµό για ένα ευρύ φάσµα υλικών πόρων που καθίστανται ολοένα και λιγότερο διαθέσιµοι. Η σπανιότητα αυτών των πόρων δηµιουργεί επίσης ευκαιρίες για την ανάπτυξη άλλων υποκατάστατων υλικών ή για την ανάκτησή τους µέσω της ανακύκλωσης.
- Η λειψυδρία. Προβλέπεται ότι µέχρι το 2030 η παγκόσµια ζήτηση για πόσιµο νερό θα υπερβαίνει την προσφορά κατά 40%. Οι επιχειρήσεις ενδέχεται να είναι ευάλωτες στην έλλειψη νερού, στην αλλοίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του, στη διακύµανση της τιµής του και σε προκλήσεις που αφορούν στην εταιρική τους φήµη.
- Η πληθυσµιακή αύξηση. Ο παγκόσµιος πληθυσµός αναµένεται να αυξηθεί σε 8,4 δισ. µέχρι το 2032. Αυτό θα επιφέρει έντονες πιέσεις στα οικοσυστήµατα και στη διαθεσιµότητα φυσικών πόρων όπως η τροφή, το νερό, η ενέργεια και τα υλικά παραγωγής. Ενώ τα προαναφερθέντα θέµατα αποτελούν απειλή για τις επιχειρήσεις, ενυπάρχουν επίσης ευκαιρίες για την ανάπτυξη του εµπορίου και τη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας καθώς και για την ανάπτυξη καινοτοµιών στους τοµείς της γεωργίας, της υγιεινής (καθαριότητα, αποχέτευση κ.ά.), της εκπαίδευσης, της τεχνολογίας, των χρηµατοοικονοµικών και της υγειονοµικής περίθαλψης, αποσκοπώντας στην ικανοποίηση των αναγκών του αυξανόµενου πληθυσµού.
- Η ευηµερία της µεσαίας τάξης. Η παγκόσµια µεσαία τάξη (όπως ορίζεται από τον Οργανισµό Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, τον ΟΟΣΑ, είναι τα άτοµα µε διαθέσιµο πλεόνασµα εισοδήµατος µεταξύ 10 και 100 δολαρίων κατ’ άτοµο ανά ηµέρα) προβλέπεται να αυξηθεί κατά 172% µεταξύ του 2010 και του 2030. Η πρόκληση για τις επιχειρήσεις είναι βεβαίως να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της νέας αυτής µεσαίας τάξης σε µια περίοδο όπου οι πόροι θα είναι πιο δυσεύρετοι και οι τιµές τους στην αγορά πολύ πιο ευµετάβλητες. Τα πλεονεκτήµατα που πολλές επιχειρήσεις απέκτησαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες από «φθηνό εργατικό δυναµικό» σε αναπτυσσόµενες χώρες είναι πιθανό να υπονοµευθούν σήµερα από την ανάπτυξη και την αυξανόµενη δύναµη της παγκόσµιας µεσαίας τάξης.
- Η αστικοποίηση. Το 2009 και για πρώτη φορά στην ιστορία ο πληθυσµός στα αστικά κέντρα υπερέβαινε τον πληθυσµό της επαρχίας. Μέχρι το 2030, όλες οι αναπτυσσόµενες περιοχές συµπεριλαµβανοµένων αυτών της Ασίας και της Αφρικής, αναµένεται να συγκεντρώνουν τον περισσότερο πληθυσµό τους στα αστικά κέντρα. Για τα επόµενα 30 χρόνια σχεδόν όλη η πληθυσµιακή αύξηση θα πραγµατοποιηθεί στις πόλεις. Οι πόλεις αυτές θα χρειαστούν εκτεταµένες βελτιώσεις στην υποδοµή τους, και ειδικότερα στους τοµείς κατασκευών, υδροληψίας, υγιεινής (καθαριότητα, αποχέτευση κ.ά.), ηλεκτρικής ενέργειας, διαχείρισης αποβλήτων, µεταφορών, υγείας, δηµόσιας ασφάλειας και παροχής διαδικτύου και δικτύων κινητής τηλεφωνίας.
- Η ασφάλεια παροχής τροφίµων. Στις επόµενες δύο δεκαετίες το σύστηµα παραγωγής τροφίµων θα δεχτεί αυξανόµενες πιέσεις από «υπερδυνάµεις» όπως η πληθυσµιακή αύξηση, η λειψυδρία και η εκδάσωση. Οι τιµές των τροφίµων ενδέχεται να αυξηθούν κατά 70%-90% µέχρι το 2030. Στις περιοχές όπου το νερό είναι δυσεύρετο, πιθανώς θα παρατηρηθεί ανταγωνισµός των αγροτών µε τους καταναλωτές για τη διασφάλιση παροχής νερού καθώς και µε άλλους παραγωγικούς τοµείς και βιοµηχανίες που καταναλώνουν µεγάλες ποσότητες νερού, όπως η παραγωγή ενέργειας και οι εξορυκτικές δραστηριότητες. Θα χρειαστεί σηµαντική παρέµβαση προκειµένου να αντιστραφεί η αυξανόµενη τάση έλλειψης τροφίµων σε τοπικό επίπεδο και σε συγκεκριµένες περιοχές (ο αριθµός των ανθρώπων που χρόνια υποσιτίζονται έχει αυξηθεί από 842 εκατ. στα τέλη του 1990 σε περισσότερα από ένα δισ. άτοµα το 2009).
- Η φθορά του οικοσυστήµατος. Στο παρελθόν, ο κύριος επιχειρηµατικός κίνδυνος που αφορούσε στη φθορά του οικοσυστήµατος ήταν η αποµείωση της εταιρικής φήµης. Ωστόσο, καθώς τα οικοσυστήµατα παγκοσµίως δείχνουν περισσότερα σηµάδια φθοράς και κατάρρευσης, περισσότερες εταιρείες έχουν ξεκινήσει να συνειδητοποιούν πόσο εξαρτώνται οι δραστηριότητές τους από αυτά. Η φθορά των οικοσυστηµάτων έχει αποτέλεσµα τη µείωση των φυσικών πόρων, την αύξηση των τιµών τους και τη µείωση της ποικιλοµορφίας τους. Επίσης, έχει αποτέλεσµα την αύξηση της τιµής του νερού και την εντατικοποίηση της συντελούµενης καταστροφής λόγω της εισαγωγής µη ενδηµικών ειδών πανίδας και χλωρίδας, στους τοµείς της γεωργίας, της αλιείας, των τροφίµων και ποτών, της φαρµακευτικής και του τουρισµού.
- Η εκδάσωση. Η εκµετάλλευση των δασών είναι σηµαντική επιχειρηµατική δραστηριότητα. Τα προϊόντα ξύλου απέφεραν 100 δισ. δολάρια το χρόνο στην παγκόσµια οικονοµία από το 2003 µέχρι το 2007 και η αξία λοιπών δασικών προϊόντων (κυρίως τροφίµων) εκτιµήθηκε σε περίπου 18,5 δισ. δολάρια το 2005. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι από το 2005 έως το 2030 οι δασικές εκτάσεις θα µειωθούν κατά 13% παγκοσµίως, κυρίως στη Νότια Ασία και στην Αφρική. Η βιοµηχανία παραγωγής ξυλείας και οι συνδεδεµένοι κλάδοι της, όπως η παραγωγή ξυλοπολτού και χαρτιού, είναι ευάλωτοι στις ενδεχόµενες κανονιστικές ρυθµίσεις, οι οποίες θα αποσκοπούν στη µείωση ή ακόµα και στην αντιστροφή της συρρίκνωσης των δασικών εκτάσεων. Οι επιχειρήσεις ενδέχεται να βρεθούν υπό αυξανόµενη πίεση από τους πελάτες τους προκειµένου να αποδείξουν ότι τα προϊόντα τους είναι βιώσιµα µέσω ποικίλων σχετικών πιστοποιήσεων. Επιχειρηµατικές ευκαιρίες µπορούν να προκύψουν από την ανάπτυξη µηχανισµών και οικονοµικών κινήτρων στην αγορά για τη µείωση του ρυθµού αποψίλωσης των δασών.
Κοντά
σε όλα αυτά τα… όχι και τόσο αισιόδοξα, ως µεγαλύτερο κίνδυνο για τη
διεθνή οικονοµία το Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ προσθέτει το άµεσο
ενδεχόµενο χρεοκοπίας κρατών εξαιτίας κατάρρευσης των δηµόσιων
οικονοµικών τους. Σε έκθεσή του χαρακτηρίζει τις περιπτώσεις όπως αυτές
του Ντουµπάι και της Ελλάδας ως προειδοποιητικές ενδείξεις γενικευµένης
κρίσης που δεν πρέπει να αγνοηθούν, αφού είναι πιθανόν να
δηµιουργήσουν περαιτέρω κλιµάκωση των προβληµάτων που θα είναι αδύνατο
να αναταχθούν κατά την επόµενη εικοσαετία.
Στη µελέτη δίνεται επίσης ιδιαίτερο βάρος στον κίνδυνο πρόκλησης πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών εξαιτίας της αύξησης της ανεργίας.
Όπως επισηµαίνει το Φόρουµ, κοντά στην επικίνδυνη ζώνη βρίσκονται Ην. Βασίλειο και ΗΠΑ, που θα κληθούν να κάνουν «σκληρές επιλογές» στο µέλλον, αλλά σε περισσότερο δυσάρεστη θέση είναι κυρίως τα αναπτυσσόµενα κράτη. «Οι κυβερνήσεις προσπαθούν, αλλά το µέγεθος του χρέους µπορεί να οδηγήσει κάποιες χώρες σε κατάρρευση», τόνισαν οι επικεφαλής του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ.
Στη µελέτη δίνεται επίσης ιδιαίτερο βάρος στον κίνδυνο πρόκλησης πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών εξαιτίας της αύξησης της ανεργίας.
Όπως επισηµαίνει το Φόρουµ, κοντά στην επικίνδυνη ζώνη βρίσκονται Ην. Βασίλειο και ΗΠΑ, που θα κληθούν να κάνουν «σκληρές επιλογές» στο µέλλον, αλλά σε περισσότερο δυσάρεστη θέση είναι κυρίως τα αναπτυσσόµενα κράτη. «Οι κυβερνήσεις προσπαθούν, αλλά το µέγεθος του χρέους µπορεί να οδηγήσει κάποιες χώρες σε κατάρρευση», τόνισαν οι επικεφαλής του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου